NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
مُحَمَّدُ
بْنُ
الْعَلَاءِ
أَخْبَرَنَا
مُعَاوِيَةُ
بْنُ هِشَامٍ
عَنْ
عِمْرَانَ
بْنِ أَنَسٍ
الْمَكِّيِّ
عَنْ عَطَاءٍ
عَنْ ابْنِ
عُمَرَ قَالَ
قَالَ
رَسُولُ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
اذْكُرُوا
مَحَاسِنَ
مَوْتَاكُمْ
وَكُفُّوا
عَنْ
مَسَاوِيهِمْ
Hz. İbn Ömer'den
(rivayet edildiğine göre) Rasûlullah (s.a.v.):
"Ölülerinizin
iyiliklerini anınız kötülüklerin (i zikretmek)den kaçınınız" buyurmuştur.
İzah:
Tirmizî. cenâiz
Metinde geçen
"ölülerinizin iyiliklerini anınız" emri istihbab ifade eder. Bu
bakımdan müslümanların ölülerinin iyiliklerini anmak müstehabtır.
"Ölülerinizin
kötülüklerini anmaktan kaçının" emri ise farziyyet ifade ettiğinden
müslümanların ölülerinin kötülüklerini anmak haramdır. Çünkü bir müslüman,
öldükten sonra aleyhinde konuşmak, bir gıybettir. Hatta bir müslümamn
ölümünden sonra aleyhinde konuşmak, sağlığında aleyhine konuşmaktan daha da
çirkindir. Çünkü sağlığında aleyhinde konuşulan kimseyle helalleşmek mümkün
olduğu halde, ölü bir kimseyle helâlleşmek mümkün değildir. Fakat kâfirlerin ve
bidatçilerin sağlıklarında olduğu gibi ölümlerinden sonra da aleyhinde
konuşmakta bir sakınca olmadığı gibi, bazan halkı tehlikelerinden korumak için
kötülüklerini hatırlatmak dinî bir görev olur.
Ayrıca ulemâ, güvenilir
olmayan ravilerin kusurlarını sağlıklarında ve ölümlerinden sonra zikretmenin
cevazında ittifak etmişlerdir. Mevzumuzu teşkil eden (4900) no'lu hadisin
ravisi İmran İbn Enes, tenkid edilerek güvenilir bir ravi olmadığı
söylenmiştir.